به گزارش “راهبرد انرژی“، ریاض تاکنون تصمیم گرفته است که قرارداد فروش نفت به دلار را که پنجاه سال پیش امضا شده و در 9 ژوئن منقضی شد، تمدید نکند و اگر عربستان سعودی این تصمیم خود را حفظ کند، این مساله در دنیای اقتصاد، تجارت و ژئوپلتیک جهانی یک زلزله واقعی خواهد بود. توافق پترودلار که در ژوئن ۱۹۷۴ بر سر آن توافق شد مبتنی بر فروش نفت تنها با دلار آمریکا بود و اینگونه پترودلار به سیستم اقتصادی-مالی به رهبری آمریکا تبدیل شد که چیزی فراتر از ارزی برای مبادلات تجاری بود. آمریکا برای تدوام این سیستم مالی نه تنها تلاش کرد بلکه علیه مخالفان آن وارد جنگ شد.
اگرچه این سیستم مالی به تثبیت ثبات در اوضاع مالی جهان کمک کرد، به ویژه از آنجایی که پول آمریکا پس از جنگ جهانی دوم قویترین واحد پول بود؛ اما واشنگتن از این سیستم برای تحمیل تصمیمات مالی در راستای اهداف سیاسی و نظامی خود سوء استفاده کرد. اکنون جهان کاملا با کاهش قدرت غرب به ویژه آمریکا به علت جنبش پیشرفت کشورهای جنوب و احیای نقش تمدنهای قدیم در تصمیمگیریهای جهانی روبرو است و ما در آنجا از چین و روسیه سپس هند و قدرتهای متوسط مانند ترکیه، ایران، مالزی و اندونزی صحبت میکنیم.
تصمیم عربستان سعودی با توجه به قدرت اقتصادی چین منطقی به نظر می رسد زیرا این کشور به بزرگترین واردکننده نفت عربستان تبدیل شده است، در حالیکه آمریکا بزرگترین رقیب در صادرات نفت است. روسیه نخستین کشوری بود که در سال 2006 نفت و سپس گاز را بعد از وقوع جنگ اوکراین در سال 2022 به پول ملی خود یعنی روبل متصل کرد. چین نیز از ابتدای سپتامبر ۲۰۱۷ روی تبدیل واحد پول خود به یک ارز نفتی با قابلیت خرید و فروش نفت شرط بندی کرد.
ابتکارعملهای چین و روسیه بسیار مهم است؛ اما عربستان این روند را با تصمیم هفته گذشته خود به اوج رساند. این تصمیم کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس را به سمت اتخاذ آن سوق میدهد، به ویژه در سایه شرکای قدرتمند جدید و به خاطر عضویت عربستان در گروه بریکس و وزن سیاسی و اقتصادی این گروه در جهان به نظر این تصمیم منطقی است.
از جمله تغییرات بزرگ ناشی از این تصمیم این مساله است که شرط بندی روسیه، چین و کشورهای گروه بریکس روی ساخت نظام مالی نقل و انتقالاتی را تقویت میکند که با سوئیف متفاوت است.
صحبت از جهان چندقطبی تنها به معنای بازنگری در نقش نهادهای بینالمللی و مشارکت دادن بیشترین درصد از کشورها در تصمیمگیریهای کلان سیاسی نیست، بلکه به معنای پایان هژمونی نظامی با ظهور نه فقط قدرتهای نظامی جدید، بلکه ظهور کشورهای دارای صنعت نظامی پیشرو مانند ترکیه، ایران و برزیل است. همچنین به معنای پایان وابستگی نظام مالی بین المللی به فقط یک ارز به ویژه در مساله انرژی است که همان دلار می باشد. تصمیم عربستان مبنی بر پایان دادن به محدود بودن قراردادهای نفتی به دلار، پایان دورانی در نظام بین المللی مالی و آغاز دوران جدیدی است؛ زیرا ما با مرحلهای مواجه هستیم که چشمانداز اقتصاد جهانی و تأثیر آن بر روابط سیاسی و نظامی را دوباره شکل میدهد و این امر با توجه به شتاب تغییرات عمیق ژئوپلیتیک که جهان در سالهای اخیر شاهد آن بوده است، رخ میدهد.
