به گزارش “راهبرد انرژی“،مهدی شاپوری در گفتگویی با اشاره به افزایش بی‌سابقه خرید نفت خام روسیه از سوی امارات و عربستان، تصریح کرد: برای صادرات نفت روسیه محدودیت‌هایی از سوی غرب اعمال شده، اما این صادرات ممنوع نشده است و تحریم کاملی وضع نکرده‌اند. مثلا نفتی که روسیه از طریق دریا صادر می‌کند، نباید بالای 60 دلار خریده شود، در این صورت شرکت خریدار مورد تحریم قرارمی گیرد. شرکت‌های بیمه غربی نیز نمی‌توانند در این مورد همکاری داشته باشند.
وی با بیان اینکه محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های ایجاد شده برای فروش نفت روسیه از سوی غرب، مانند محدودیت‌های اعمال شده علیه نفت ایران نیست، گفت: در شرایطی که روس‌ها بازار اروپا را به عنوان مهم‌ترین بازارشان از دست داده‌اند، گاز و نفت‌شان را با تخفیف‌های بسیار بالایی می‌فروشند. تحت تاثیر این شرایط، واردات چین از روسیه به شدت افزایش داشته است. هند تا دوسال پیش به دلیل به صرفه نبودن حمل و نقل، واردات بسیار کمی از روسیه داشت، اما اکنون به دلیل افزایش قیمت نفت در این مدت و تخفیفی که روسیه روی نفت خود می‌دهد، واردات نفت روسیه برایش بسیار به صرفه است و خرید نفتش از روسیه چندین برابر افزایش یافته است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: تحت تاثیر محدودیت‌هایی که برای روسیه ایجاد شده، هر کشوری به شکلی در راستای پیشبرد منافع خود استفاده می‌کند؛ ما در این رابطه شاهد سود سرشار عربستان، امارات و ترکیه هستیم؛ همانطور که صادرات کالای ترکیه به روسیه نیز در این مدت به دوبرابر افزایش یافته است. روس‌ها امکان فراوانی برای تجارت با امارات دارند، از سوی دیگر صادرات نفت روسیه به امارات در سال ۲۰۲۲، به رکورد ۶۰ میلیون بشکه رسید که در مقایسه با سال پیش از آن، افزایش سه برابری داشت.
شاپوری با بیان اینکه امارات از فرصت تحریم ایران و روسیه در سال‌های گذشته بسیار استفاده کرده است، افزود: عربستان نیز از خرید نفت ارزان روسیه بسیار بهره برده و به لحاظ اقتصادی برای آن‌ها بسیار مقرون به صرفه بوده است. کشورهای غربی تا زمانی که محدودیت‌ها توسط دیگر کشورها رعایت شود، مشکلی ایجاد نمی‌کنند؛ کما اینکه شرکت‌های خصوصی آن‌ها نیز با رعایت محدودیت‌های اعمال شده، مشکلی با تجارت نفت و گاز روسیه ندارند.
به گفته این کارشناس مسائل بین‌الملل، غرب و خصوصا اروپا تحریم‌های مضاعفی علیه روسیه اعمال کرده‌اند، اما در کل اگر کشوری سقف ایجاد شده توسط گروه هفت را رعایت کند، تحریم نمی‌شود. بنابراین برای کشوری مانند عربستان بسیار به صرفه است که نفت ارزان روسیه را بخرد و نفت خود را گران بفروشد. روسیه اکنون حدود ۱۰۰ هزار بشکه در روز سوخت به عربستان می‌فرستد، در حالی که پیش از آغاز جنگ این رقم تقریبا صفر بود.
این عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی با بیان اینکه بعد از جنگ اوکراین، در خطوط جهانی انتقال انرژی تغییر مسیری ایجاد شده است، تاکید کرد: تحول اساسی در حوزه توزیع و انتقال انرژی در جهان رخ داده است. روسیه در حال پیدا کردن بازارهای جدید است و در بازار خاکستری ایران نیز فعالیت می‌کند. اکنون تولیدکنندگان بزرگ نفت خاورمیانه به خریداران نفت روسیه تبدیل شده‌اند.
وی گفت: غرب درخصوص اعمال فشار علیه روسیه به تمام اهدافش نرسید، اما توانست بخشی از اهدافش را محقق کند. آن‌ها به دنبال این بودند که از درآمدهای روسیه بکاهند که این کار انجام شد. اکنون روسیه نفتش را زیر قیمت جهانی می‌فروشد و در ماه‌های اخیر درآمد نفتی روسیه نسبت به سال گذشته، حدود 50درصد کاهش داشته است، اما در هر حال خودشان نیز متضرر شده‌اند.
شاپوری اضافه کرد: اروپا می‌توانست نفت و گاز خود را با شرایط بسیار ارزان‌تر و راحت‌تری تهیه کند. قابل انکار نیست که آن‌ها هم زیان اعمال تحریم را متحمل شده‌اند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل درخصوص پیامدهای تغییر مسیر خطوط انرژی جهانی، خاطرنشان کرد: در سطح جهانی کشورهایی از جمله آمریکا از این رویداد منافعی به دست آوردند. این کشور توانست تاحدودی جای خالی روسیه را در اروپا پر کند و صادرات انرژی این کشور به اروپا به شدت افزایش یافت.
وی چین را از دیگر کشورهای منتفع از تغییر خطوط انرژی جهانی برشمرد و گفت: روسیه با از دست دادن بازار غرب، تلاش کرد تا جای ممکن بر بازار شرق مسلط شود. پکن اکنون نه تنها با شرایط مناسب و تخفیف بسیار زیادی نفت و گاز روسیه را می‌خرد، بلکه برای خرید نفت دیگر کشورها نیز تحت تاثیر شرایط تخفیفی اعمال شده توسط روسیه تخفیف بیشتری می‌گیرند. به نسبت اقتصادهای اروپایی، اکنون شرکت‌های چینی از مزیت‌های بیشتری برخوردار شده‌اند. هند نیز چنین شرایطی دارد. در واقع هند سومین کشوری است که سود زیادی به دست آورد، روسیه برای آن‌ها اکنون جای عراق و عربستان را گرفته است.
شاپوری یادآورشد: کشورهای منطقه خاورمیانه که توانستند نفت صادر کنند نیز به واسطه افزایش قیمت نفت، به درآمدهای زیادی دست یافتند. تا جایی که عربستان در سال گذشته یکی از بالاترین رشدهای اقتصادی جهان را به خود اختصاص دارد.
این عضو هیات علمی پِژوهشگاه مطالعات راهبردی تاکید کرد: اکنون با ادامه تغییر مسیرهای تجارت نفت روسیه، هند و چین به عنوان شرکای تجاری استراتژیک برای روسیه شناخته می‌شوند. تحولی که در سایه کاهش نفوذ آمریکا در میان متحدان کلیدی خود در خاورمیانه رقم خورده است.
