به گزارش “راهبرد انرژی“، اتحادیه اروپایی برنامه‌ای را تحت عنوان REPowerEU جهت غلبه بر کمبود انرژی احتمالی رونمایی کرد؛ برنامه‌ای که تمرکز اصلی آن بر کاهش داوطلبانه مصرف‌کنندگان خواهد بود.
سیاست اصلی انرژی اروپا برای تضمین امنیت انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، بر این پایه‌ها استوار است:
- کاهش میزان وابستگی اتحادیه اروپا به سوخت‌های فسیلی وارداتی، عمدتا از مبدا روسیه
- تنوع بخشیدن به منابع واردات انرژی به اروپا به شیوه‌ای پایدار
- سرمایه‌گذاری در منابع انرژی‌های پاک، تجدیدپذیر، پایدار و مقرون‌به‌صرفه
- همکاری در زمینه هیدروژن، انرژی خورشیدی و سبز در آینده
- ارائه تسهیلات بودجه‌ای برای پروژه‌های واجد شرایط
- تسریع روند صدور مجوز
بر اساس بیانیه اورسلا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا در اجلاس سران دریای بالتیک، این اتحادیه به دنبال حمایت از ابتکارات همکاری منطقه‌ای برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مثل انرژی بادی با هدف رهایی از سوخت‌های فسیلی روسیه است.
به گفته وی، انرژی بادی فراساحلی می‌تواند سهم بزرگی در آن داشته باشد، به طوری که با اهدافی که امروز تعیین شده است، انرژی بادی ساحلی دریای بالتیک، مصرف انرژی حدود شش میلیون خانوار را تا سال 2030 پوشش خواهد داد که این رقم بیش از مجموع تعداد خانوارها در دانمارک، لیتوانی، لتونی و استونی است.
به گفته فون درلاین، اگر به قیمت برق نگاه کنید، عامل اصلی افزایش قیمت برق و گاز، عمدتاً گاز روسیه است که توسط این کشور «دستکاری» شده و از گاز به عنوان «سلاح» استفاده می‌شود. بیانیه رئیس کمیسیون اروپا ضمن تاکید بر مقابله با افزایش قیمت برق، سیاست آب و هوا را یک سیاست امنیتی برمی‌شمارد و خاطرنشان می‌کند که سرمایه‌گذاری در تولید داخلی و ارزان انرژی‌های تجدیدپذیر آن‌ها را مستقل می‌کند.
منابع غنی انرژی ایران و اهمیت راهبردی آن
از جمله راهکارهای فوری برای برون رفت از وضعیت فعلی کشورهای اروپایی، واردات انرژی از کشورهای جایگزین است؛ مساله‌ای که باعث اهمیت کشورهای تولید کننده نفت و گاز برای اروپا شده است.
در این بین ایران می‌تواند در بخش تامین امنیت انرژی به شریک قابل اعتمادی تبدیل شود. همکاری و روابط استراتژیک در این زمینه، تعهداتی را هم به اتحادیه اروپایی تحمیل می‌کند. اول از همه، گسترش کریدور انتقال نفت و گاز از ایران که مستلزم سرمایه گذاری‌های بزرگ نیز خواهد بود، زیرا نویدبخش فرصت‌های جدید برای تنوع بخشیدن به عرضه انرژی به اروپا می‌شود. از طرفی، بازگشت ایران به بازار نفت و گاز، اروپا را وادار خواهد کرد که در مسیر تحقق امنیت انرژی جهان، رفتاری منطقی در پیش بگیرد و در شرایط بحرانی کمک زیادی به مصرف‌کنندگان دنیا کند.
با توجه به نگرانی‌های جدی از پیامدهای تنش‌های ژئوپلیتیک برای رشد اقتصادی جهان و آسیب‌های احتمالی برای تقاضا و یا کمبود عرضه نفت و گاز در ماه‌های پیش رو، ایران می‌تواند در صورت رفع موانع و تحریم، نقش موثری در تامین نیاز انرژی اروپا و حتی سوآپ نفت وگاز منطقه به اروپا ایفا کند.
مقامات اتحادیه اروپایی از پیش اعلام کرده‌اند که برای اولین بار ممکن است در خصوص کمبود گاز و برق محدودیت‌هایی را بر مصرف انرژی در زمستان پیش رو اعمال کنند. بر هم خوردن امنیت انرژی و شدت گرفتن نوسانات بازار، بازی باخت – باخت برای همه بازیگران این عرصه است.
با توجه به افزایش اهمیت مسائل زیست محیطی و اتخاذ رویکردهای تولیدی سازگار با محیط‌زیست، اروپا نیاز دارد تا با کشورهای همسایه خود همکاری کند تا مفهومی مشترک از امنیت انرژی با تمرکز بر سوخت‌های پاک ایجاد کند. در بعد اقتصادی با توجه به حجم انرژی و موقعیت ترانزیتی منطقه قفقاز، شرق مدیترانه، دریای خزر و ایران، اروپا نیاز به سرمایه گذاری‌های جدید و توسعه همکاری برای دسترسی به منابع انرژی دارد. همچنین، به دلیل پیچیدگی ساختار حقوقی و تصمیم گیری اتحادیه اروپایی، (به عنوان مثال در تعریف پروژه‌های مورد علاقه مشترک و توزیع تسهیلات بودجه‌ای) و با در نظر گرفتن انگیزه‌های ملی و ناسازگاری برای همگرایی در تصمیم گیری بین کشورهای عضو اتحادیه اروپایی، بحران انرژی می‌تواند اصل همبستگی اروپا را تضعیف کند. از طرفی، به واسطه تفاوت روند مصرف انرژی در کشورهای مختلف عضو اتحادیه اروپایی، منافع طرف‌های مختلف درگیر و اینکه کدام یک از بازیگران در درازمدت در نهایت از این پروژه‌ها منتفع خواهند شد، محل بحث است.
نتیجه
راهبرد کاهش وابستگی اروپا به نفت و گاز روسیه، سبب افزایش همکاری‌ها و ارتقای جایگاه منطقه خاورمیانه، آفریقا، آسیای مرکزی و قفقاز در سیاست‌های امنیت انرژی اتحادیه اروپایی شده است. اگرچه هنوز خیلی زود است که بتوان نتیجه گیری کرد که آیا بحران انرژی پیش رو نقطه عطفی تاریخی برای همگرایی و همکاری بیشتر اتحادیه اروپا و مناطق همسایه خواهد بود، اما در راستای دستیابی به اهداف مطرح شده در چشم‌انداز ۲۰۵۰ اتحادیه اروپایی و با توجه به آنکه همه کشورهای اتحادیه اروپایی هدفی برای افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش وابستگی انرژی، تعیین کرده‌اند، انگیزه ای دوباره برای سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیه اروپایی و تقویت همکاری‌های بین‌المللی اتحادیه اروپا ایجاد خواهد کرد.
