به گزارش “راهبرد انرژی“، با فعال شدن سازوکار «بازگشت خودکار» تحریمهای شورای امنیت علیه ایران، اروپا اعلام کرد که تهران تقریباً تمامی تعهدات برجامی خود را نقض کرده و آنها را ناگزیر به اقدام ساخته است. این تحریمها که قرار بود ۱۸ اکتبر بهطور دائم برداشته شود، اکنون دوباره برقرار شده و شامل ممنوعیت فروش تسلیحات متعارف، محدودیت انتقال فناوری هستهای و موشکی و اجازه بازرسی محمولههای ورودی و خروجی ایران است. هرچند اقتصاد ایران سالهاست با محدودیتهای گسترده روبهروست، اما این تحریمهای تازه بیشتر بُعد امنیتی دارند و به معنای تقویت انزوای راهبردی کشور است.
مقاله مینویسد که حتی پس از بمباران تأسیسات هستهای ایران در ژوئن توسط آمریکا و اسرائیل، تهران برای جلوگیری از بازگشت تحریمها با آژانس بینالمللی انرژی اتمی مذاکره کرده بود، اما این تلاشها مانع تصمیم اروپا نشد. اکنون، موضع «غنیسازی صفر» که زمانی صرفاً خواست واشنگتن بود، به رویکرد مشترک قدرتهای اروپایی بدل شده و در قالب قطعنامههای تازه شورای امنیت تثبیت شده است.
از منظر ژئوپلیتیک، روسیه و چین با این اقدام مخالفت کردهاند و پیشبینی میشود روابط خود با ایران را تعمیق بخشند. چین که هماکنون حدود ۹۰ درصد نفت ایران را میخرد، احتمالاً از این انزوا برای گرفتن تخفیفهای بیشتر بهره خواهد برد. این امر میتواند وابستگی اقتصادی ایران به چین را بیش از پیش افزایش دهد.
در حوزه دیپلماسی، چشمانداز گفتوگوی هستهای رو به افول است. تهران بر ادامه غنیسازی و حفظ توان موشکی تأکید دارد و مقامات ارشد، از جمله علی لاریجانی، اعلام کردهاند مذاکره بر سر کاهش برد موشکها یا توقف کامل غنیسازی خط قرمز است. حتی اگر مذاکراتی آغاز شود، احتمال بنبست سریع بالاست.
بهرغم جنگ تابستانی و تلفات انسانی در سطوح فرماندهی، حاکمیت ایران انسجام خود را حفظ کرده و با وجود فضای پر از بیم از حمله دوباره، از خطوط قرمز خود عقب ننشسته است. در چنین شرایطی، ایده مبادله امتیازات هستهای با لغو تحریمها مخاطب چندانی در ساختار قدرت ایران ندارد و چشمانداز کاهش تنش بسیار محدود به نظر میرسد.