به گزارش “راهبرد انرژی”، درحالی‌که آمریکا و اتحادیه اروپایی تحریمهای نفت و گاز روسیه را تشدید کرده‌اند، چین برای حمایت از این تلاش‌ها، تحت فشار فزاینده‌ای قرار دارد. علیرغم برخی گزارش‌ها درباره فروش تجهیزات نظامی به روسیه، تاکنون، چین آشکارا علیه تحریمهای غرب اقدامی نکرده است. آزمون واقعی در تلاش‌های اروپا برای کاهش وابستگی خود به منابع انرژی روسیه و در عین حال ترغیب دیگران به پیروی از آن نهفته است. هدف این است که توانایی مسکو برای تامین هزینه‌های مالی جنگ این کشور در اوکراین فلج شود. اگرچه منطق نیز از این رویکرد حمایت می‌کند، اما ائتلاف غربی باید در اجرای این راهبرد تحریمی محتاط باشد.
اثربخشی تحریم انرژی به دلیل عدم تمایل خریداران عمده آسیایی، به ویژه چین و هند، برای حمایت از چنین محدودیت‌هایی به خطر افتاده است. اما حتی اگر آنها نیز خرید خود از روسیه را مطابق با تحریمهای اروپایی کاهش دهند، این تحریم گسترده منجر به افزایش قیمت‌های غیرقابل تحمل انرژی در سطح جهانی خواهد شد که درنهایت می‌تواند به بی‌ثباتی سیاسی منجر شود.
اتحادیه اروپایی هنوز به توافقی در مورد دامنه محدودیت‌های جدید دست نیافته است، زیرا اعضای آن در وابستگی انرژی به روسیه با یکدیگر تفاوت دارند. در خصوص نفت خام، راهبرد اتحادیه اروپایی اعمال ممنوعیت فوری برای محموله‌های نفتکش‌های روسی است. در گاز طبیعی، با توجه به وضعیت خطوط لوله و منابع جایگزین محدود، کاهش وابستگی اتحادیه اروپایی در کوتاه مدت امکانپذیر نیست. زغالسنگ مشکل کمتری دارد، زیرا سهم کمی از نیاز انرژی اتحادیه اروپایی را به خود اختصاص می‌دهد، ضمن آنکه ذخایر داخلی و خارجی به اندازه کافی در دسترس است.
علاوه بر این، افزایش قیمت انرژی حتی پیش از حمله روسیه به اوکراین نیز یک موضوع حساس برای بسیاری از دولت‌های غربی بود. جنگ اوکراین با کاهش دسترسی به سوخت‌های فسیلی و اختلال در زنجیره تامین، این مشکل را تشدید کرد. در چنین شرایطی، بازسازی مداوم بازارهای جهانی انرژی باید در در دستور کار قرار بگیرد.
هند که به دنبال تنوع بخشیدن به منابع خود است، بلافاصله پس از جنگ اوکراین، از تخفیف‌های مسکو بهره برده و از یک مشتری جزئی نفت روسیه به یک خریدار عمده تبدیل شده است. اگرچه چین بلافاصله خرید نفت خود را افزایش نداد، اما واردات نفت این کشور از روسیه در ماه می28 درصد افزایش یافت و پس از کاهش واردات آلمان، اکنون بزرگترین خریدار روسیه است. چین همچنین یکی از مشتریان اصلی نفت عربستان سعودی است، اما تقویت روابط با روسیه مسیرهایی را ارائه می‌دهد که کمتر در برابر مداخلات ایالات متحده آسیب پذیر هستند. خریدهای چین و هند تا حد زیادی کاهش فروش روسیه به اتحادیه اروپایی را جبران کرده است. هند همچنین در حال پالایش نفت خام روسیه به سوخت دیزل و سایر فرآورده‌ها برای فروش به ایالات متحده و اروپا است. از آنجایی که غربی‌ها هند را متحد بالقوه خود می‌دانند، واشنگتن و بروکسل در مخالفت با خرید نفت خام دهلی از مسکو محتاطانه عمل کرده‌اند. چین با وجود اینکه خود را در بحران اوکراین بی‌طرف اعلام می‌کند، با انتقادات بیشتری از سوی غرب مواجه شده است، زیرا این کشور طرفدار روسیه است.
اگرچه مسکو بر این باور است که وابستگی غرب به منابع انرژی این کشور به آن اهرمی استثنایی می‌دهد، اما چون برای تأمین نیمی از بودجه خود به صادرات انرژی متکی است، تا حد زیادی آسیب پذیر است. علیرغم کاهش حجم صادرات و تخفیف قیمتها، روسیه همچنان شاهد افزایش 50 درصدی درآمدهای نفتی خود در سال جاری بود، زیرا میانگین قیمت صادرات حتی با وجود تخفیف‌های قابل توجه 60 درصد بیشتر از سال گذشته است. تحلیل‌های مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک نشان می‌دهند که در ۱۰۰ روز اول جنگ تا اوایل ژوئن، روسیه ۹۳ میلیارد یورو درآمد کسب کرده است. علاوه بر این، مسکو با قطع صادرات گاز به آلمان از طریق خط لوله نورد استریم و سایر کشورهای حامی تحریم مانند اتریش و ایتالیا، کنترل خود بر عرضه گاز را به اهرمی خطرناک تبدیل کرده است. درآمد شرکت دولتی گازپروم روسیه در چهار ماه اول امسال به دلیل افزایش قیمتها و افزایش 60 درصدی فروش به چین دو برابر شد.
قیمت نفت خام به دلیل نگرانی‌ها در مورد احتمال کندشدن رشد اقتصاد جهانی از بالاترین سطح اخیر خود عقب نشینی کرده است. اما اگر هند و چین، این دو غول آسیایی خرید نفت خام از روسیه را متوقف کنند و بیشتر به تولیدکنندگان خاورمیانه متکی باشند، تقاضای رقابتی که از اروپا می‌آید منجر به افزایش قیمتها و هرج و مرج در بازارهای جهانی انرژی خواهد شد.
با توجه به این خطرات، گروه 7 اخیراً پیشنهاد کرده است از طریق برخی اقدامات، قیمت نفت روسیه را کاهش دهند، اگرچه تحقق چنین هدفی بعید به نظر می‌رسد.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روی افزایش قیمت انرژی حساب می‌کند و رهبران غربی را تحت فشار قرار می‌دهد. در ایالات متحده، قیمت‌های بی‌سابقه بنزین، این احتمال را افزایش می‌دهد که حمایت کنگره از جو بایدن، با پیروزی حزب جمهوریخواه در انتخابات میان دوره‌ای نوامبر، از بین برود. افزایش قیمت‌های انرژی بر دورنمای چندین انتخابات کلیدی در کشورهای اروپایی نیز تأثیر می‌گذارد که از دست دادن اکثریت پارلمانی اخیر توسط امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه یکی از نمونه‌های آن تلقی می‌شود
ائتلاف غربی نباید تلاش کند تا چین و هند را متقاعد نماید که خرید منابع انرژی از روسیه را متوقف کنند. اگرچه اتحادیه اروپایی با کاهش وابستگی انرژی خود به روسیه، انعطاف بیشتری در برخورد با پوتین به دست می‌آورد، اما نفت و گازی که اروپا دیگر نمی‌خرد، نباید از دسترس سایر مشتریان عمده نیز خارج شود، چرا که در غیر اینصورت قیمت انرژی تا سطوح بی‌ثبات‌کننده سیاسی افزایش خواهد یافت.
ترجمه:شورای راهبردی روابط خارجی
