دگردیسی در بازار جهانی نفت و فرآورده های نفتی

به گزارش “راهبرد انرژی“، بازار جهانی نفت و فرآورده‌های نفتی در زمستان 1401 تحولات مهمی را پشت سر گذاشت که مهم‌ترین آن تحریم سقف قیمت نفت روسیه و تحریم فرآورده ­های نفتی این کشور بود که باعث دگردیسی در بازار جهانی نفت و فرآورده­ های نفتی شد.

پیش ­بینی شده تا پایان سال 2023 ، تقاضای سالانه نفت جهانی 2.3 میلیون بشکه درروز افزایش یابد. همچنین به دلیل بهبود مداوم فعالیت بخش خدمات و رشد تقاضا در بخش حمل ­و­نقل پیش ­بینی می­ شود تا پایان سال 2023، مصرف سالانه بنزین و سوخت دیزل حدود 1.1 میلیون بشکه در روز افزایش یابد. به دلیل افزایش سفرهای داخلی و بین­ المللی، تقاضای سالانه سوخت جت در حدود 1.1 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت. در مورد رشد تقاضای نفت در سال 2023 و اثرات رفع محدودیت­های کرونایی در چین، دغدغه اصلی عمق و سرعت بهبود اقتصادی کشور چین و اثر آن بر تقاضای نفت است.

رشد سالانه عرضه نفت در کشورهای غیر اوپک در سال 2023، 1.4 میلیون بشکه در روز برآورد می ­شود و میانگین عرضه آنها تا پایان امسال به 67 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. در همین حال، خرید نفت خام از کشورهای عضو اوپک در ماه فوریه 2023 با 2.2  میلیون بشکه در روز افزایش نسبت به ماه قبل، به 24 میلیون بشکه در روز رسید. درآمد نفتی کشورهای عضو اوپک در سال 2022 بر اساس برآورد MEES به  850 میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال قبل که  561 میلیارد دلار بود،  50 درصد رشد را نشان می­ دهد.

آژانس بین‌المللی انرژی از کاهش تولید اوپک پلاس و کسری عرضه نفت در نیمه دوم 2023 خبر داده و پیش ­بینی کرده که تقاضای جهانی نفت در سال 2023 با 2 میلیون بشکه در روز افزایش به 101.9 میلیون بشکه برسد. همچنین تولید جهانی نفت در سال 2023 به میزان 1.2 میلیون بشکه در روز افزایش می ­یابد که توسط تولیدکنندگان غیراوپک پلاس هدایت می ­شود.

آرگوس افزایش عدم قطعیت در مورد مازاد عرضه و تقاضای نفت در سال 2023  را اعلام کرده‌است. مورگان استنلی از رشد تقاضای نفت در نیمه دوم سال 2023 خبر داده‌است.

تغییر سودهای پالایشی در بازارهای آمریکا، اروپا و آسیا، افزایشی بود که بیشترین افزایش، در حوضه آتلانتیک، به دلیل بهبود چشمگیر بازار سوخت­های مخصوص حمل­ نقل، به ویژه بنزین و کاهش ذخیره­سازی­های سوخت هواپیما، مشاهده شد. در بازار اروپا، حجم چشمگیر صادرات بنزین به آمریکا، همراه با تقاضای شدید برای خرید فرآورده­ های نفتی، پیش از شروع تحریم روسیه در 5 فوریه2023، عوامل اصلی تقویت سودهای پالایشی بودند. در بازار آسیا، کاهش محدودیت­های مربوط به کووید- 19 در چین و افزایش مسافرت­های شهری و بین شهری در تعطیلات سال نو این کشور، افزایش فعالیت­های پالایشی و پتروشیمی را به دنبال داشت.

شرکت مشاوره وود مکنزی از پیشی ­گرفتن افزایش ظرفیت پالایشی جهانی از رشد تقاضا برای سوخت حمل‌­و­نقل در سال 2023 خبرداده و پیش ­بینی کرده چین حدود 40 درصد از رشد تقاضای جهانی نفت در سال 2023 را به خود اختصاص خواهد داد، زیرا اقتصاد این کشور از قرنطینه­های شدید خارج شده­است. وودمکنزی در خصوص چشم ­انداز صنعت پالایشی در سال 2023 ادعا کرده­است که حاشیه‌های سود جهانی صنعت پالایشگاهی در سه ماهه چهارم 2023 به حدود 6 دلار در هر بشکه در مقایسه با 11 دلار در هر بشکه در سال 2022 کاهش می‌یابد، زیرا افزایش ظرفیت پالایشی جهانی از رشد تقاضا برای سوخت حمل‌­و­نقل پیشی گرفته ­است.

در سه ماهه اول 2023، شاهد افزایش ظرفیت پالایشگاه­های چینی با سهمیه ‌نفت‌خام و لغو محدویت­های کرونایی بوده ­ایم.

حذف نفت خام روسیه از اروپا باعث شده تا پالایشگران این منطقه به دنبال نفت خام­های مناسب برای خوراک پالایشگاه­های خود باشند. بیشتر پالایشگرانی که مشتری نفت خام اورال بوده ­اند، تقاضای خود را با نفت خام خاورمیانه، آمریکا و آفریقا تأمین کرده ­اند. یکی از نگرانی­های جدی فعلی در بازار نفت خام و فرآورده­ های نفتی، احتمال کمبود عرضه گازوئیل در بازار اروپا به دنبال اعمال تحریم واردات فرآورده­ های نفتی از روسیه در 5 فوریه 2023 است. اروپا با اجرای این سیاست مجبور خواهد بود بیش از 1 میلیون بشکه در روز فرآورده ­های نفتی که نیمی از آن سوخت دیزل است، را از مبادی جایگزین تأمین کند. البته تحریم سقف قیمت نفت روسیه و تحریم فرآورده­ های نفتی روسیه، باعث تغییر مسیر صادرات آنها با تخفیف­ های ویژه شده که آسیب شدیدی به درآمدهای این کشور زده­ است.