به گزارش “راهبرد انرژی“، افزایش موقت صادرات نفت خام ایران در بحبوحه بمباران تهران توسط اسرائیل؛ نشانگر ناکارآمدی تحریمهای نفتی در شرایط تازه ژئوپلیتیک است. در حالی‌که انتظار می‌رفت فشار نظامی و اقتصادی باعث توقف صادرات نفت ایران شود، نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه خریداران عمده مانند چین همچنان به خرید نفت از ایران ادامه دادند، بی‌اعتنا به تهدیدها یا مجازات‌های واشنگتن.
گرگوری برو، تحلیلگر گروه اوراسیا، تأکید می‌کند که تحریمهای نفتی که زمانی ابزار مؤثر سیاست خارجی ایالات متحده به‌شمار می‌رفتند، حالا کارکرد خود را از دست داده‌اند. تجربه تحریم ایران و روسیه نشان داده که اقتصادهای هدف به‌طور فزاینده‌ای توانسته‌اند مسیرهای جایگزین برای فروش نفت بیابند، مشتریان وفادار ایجاد کنند و حتی سازوکار‌های مالی دور زدن تحریم‌ها را نهادینه سازند.
در مورد ایران، وابستگی متقابل انرژی با چین و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در زیرساخت‌های صادراتی باعث شده که تحریم‌ها بیشتر شکل نمادین پیدا کنند تا ابزاری بازدارنده. روسیه نیز پس از تهاجم به اوکراین در سال ۲۰۲۲ موفق شد با تخفیف‌های ویژه، صادرات خود را به چین، هند و سایر کشورهای آسیایی افزایش دهد، بی‌آنکه فشار تحریم‌ها خللی جدی در درآمدهای انرژی‌اش ایجاد کند.
نویسنده هشدار می‌دهد که ادامه این الگوی ناکارآمد و تکرار آن علیه چین – که اکنون واردکننده اصلی نفت جهان است – نه‌تنها ثمربخش نخواهد بود، بلکه می‌تواند واکنش شدید پکن و حتی تسریع فرآیند جدا شدن اقتصادهای غیرغربی از نظام مالی تحت رهبری آمریکا را در پی داشته باشد. به گفته برو، چین با توسعه سامانه‌های پرداخت غیردلاری، تقویت ذخایر استراتژیک، و تنوع‌بخشی به تأمین‌کنندگان انرژی خود، عملاً در برابر تحریمهای نفتی مصون شده است.
واشنگتن باید به‌جای تکیه کورکورانه بر تحریمهای نفتی که دیگر کاربرد پیشین را ندارند، به طراحی راهکارهای نوین، چندجانبه و انعطاف‌پذیرتری برای مدیریت چالش‌های انرژی و امنیت بین‌الملل روی آورد. در غیر این‌صورت، تداوم این سیاست ممکن است ابزارهای فشار سنتی آمریکا را به‌کلی بی‌اثر و حتی به زیان منافع خودش تبدیل کند.
