به گزارش “راهبرد انرژی“، اندکی پس از امضای فرمانی مبنی بر اعمال تحریم‌های شدید علیه نفت ایران، دونالد ترامپ، به ایران پیشنهاد داد تا بر سر برنامه هسته‌ای خود و غیره توافق کند. ایران با انتخاب سختی روبروست. از یک طرف، وضعیت اقتصادی آن در حال حاضر وخیم است. از سوی دیگر ترامپ خواستار امتیازاتی از ایران است که رهبری ایران هرگز با آن موافقت نکرده است. کمک در هماهنگی مواضع واشنگتن و تهران می تواند با میانجیگری سه کشور اروپایی ارائه شود: فرانسه، آلمان و بریتانیا که زمانی سرمایه گذاری زیادی در ایران انجام دادند و به همین دلیل علاقه مند به لغو تحریم ها علیه ایران هستند.
مصاحبه ترامپ با فاکس نیوز، که در آن او به تهران پیشنهاد معامله داد، چند روز پس از امضای فرمان اجرایی او برای اعمال حداکثر فشار اقتصادی بر ایران انجام شد. هدف از این مصوبه، به صفر رساندن درآمد صادرات نفت ایران است. برای این منظور، سیستمی از اقدامات سختگیرانه علیه ناقضان رژیم تحریم ها در نظر گرفته شده است. فهرست آنها توسط وزارت خزانه داری امریکا تهیه شده است که بر اساس فرمان ریاست جمهوری، تحریم های ویژه ای را علیه تعدادی از افراد و سازمان ها وضع کرده است.
پس از این، ترامپ اعلام کرد که می‌تواند با مقامات ایران معامله کند. رئیس جمهور آمریکا همچنین یادآوری ضعف پدافند هوایی ایران را ضروری دانست و به طور شفاف اشاره کرد که در صورت عدم پذیرش، ممکن است از زور استفاده شود.
تهران با یک انتخاب روبروست: یا برنامه هسته‌ای خود را از طریق یک توافق شکست خورده محدود کند یا از حمله موشکی رنج ببرد. از منطق تاجر-رئیس جمهور چنین برمی آید که ایرانی ها سناریوی اول را ترجیح خواهند داد. با این حال، تاکنون تهران تمایلی برای انعقاد یک توافق جدید نشان نداده است.
در واقعیت، علی‌رغم لفاظی‌های تند خارجی، رهبری ایران علاقه زیادی به توافق هسته‌ای (و در نتیجه لغو یا کاهش تحریم‌ها) دارد. این معامله نه تنها برای او مطلوب است، بلکه ضروری است. علاقه به معامله، مشکلات مربوط به فرآیند انعقاد آن را از بین نمی برد. ایران از سال 2018 در برنامه هسته‌ای خود پیشرفت چشمگیری داشته است.
تندروها از علی خامنه‌ای خواستند فتوای منع ساخت سلاح هسته‌ای در سال 2005 را لغو کند. در حال حاضر یک کشمکش سیاسی بین لیبرال ها که مسعود پزشکیان به آنها تعلق دارد، و رادیکال ها در جریان است. در این شرایط، این معامله ضربه ای به ساختار ایدئولوژیک قدرت وارد می کرد.
رهبری ایران خود را در موقعیتی می بیند که هر اقدامی بازنده خواهد بود. تهران نمی خواهد از برنامه هسته ای خود دست بردارد و در نتیجه توان دفاعی خود را تضعیف کند. با این حال، ادامه برنامه خطر ضربه ای را به همراه دارد که ترامپ به آن اشاره کرد. به احتمال زیاد توسط نیروهای اسرائیلی انجام خواهد شد.
توسعه بیشتر برنامه هسته ای و به ویژه آمادگی برای آزمایش های تسلیحات هسته ای، بهانه ای عالی برای بنیامین نتانیاهو برای حمله به ایران ایجاد می کند. از نظر سیاسی، نخست وزیر اسرائیل از این موضوع سود می برد. برای ایران، حمله اسرائیل مرگبار خواهد بود. حتی حملات ضعیف اسرائیل در سال گذشته نشان داد که پدافند هوایی ایران ضعیف است.
نقش میانجی به احتمال زیاد بر عهده بریتانیای کبیر، فرانسه و آلمان خواهد بود، کشورهایی که به همراه سازمان ملل، چین، آمریکا و روسیه در انعقاد برجام مشارکت داشتند. انگلیسی ها، فرانسوی ها و آلمانی ها نیز می توانند ترامپ را متقاعد کنند که موضع خود را که اکنون برای ایران غیرقابل قبول است، نرم کند. البته مشخص نیست که این کار موثر باشد.
