به گزارش “راهبرد انرژی“،اگر ظرفیت فعلی گاز CNG فعال شود، مصرف بنزین تا 22 میلیون لیتر در روز کاهش خواهد یافت و ایران نه تنها از ناترازی بنزین رهایی می‌یابد، بلکه می‌تواند با صادرات بنزین ارزآوری حدود 2 میلیارد دلاری داشته باشد.
طبق آمار وزارت نفت، میانگین مصرف بنزین از ابتدای سال تا اواخر شهریور معادل 116 میلیون لیتر در روز بوده که این رقم در مقایسه با میانگین مصرف مدت مشابه در سال گذشته 13.5 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.
طبق آمار گمرک، صادرات بنزین ایران در سال 1401 تقریبا صفر بوده و حتی اخبار مبنی بر واردات بنزین در برهه‌های مختلف در قالب تهاتر نیز به گوش رسید. بدین ترتیب با فرض تراز بودن بنزین در سال گذشته، امسال ناترازی بنزین به میزان 13.5 میلیون لیتر در روز ایجاد شده که البته دولت با انجام برخی راهکارها، این میزان را نیز از داخل و سایر ظرفیت‌های تولید بنزین تامین کرده است.
*عقب‌ماندگی توسعه صنعت CNG از برنامه شورای عالی انرژی
هر چند راهکار اساسی حل ناترازی بنزین، اصلاح صنعت خودروسازی است اما انجام این راهکار در بلندمدت می‌تواند به کمک کشور بیاید. حال سوال اساسی این است که آیا راهکار کوتاه‌مدتی برای جلوگیری از عدم‌النفع ناترازی بنزین وجود دارد؟ طبق محاسبات، ناترازی 13.5 میلیون لیتری بنزین، سالانه حدود 3 میلیارد دلار به کشور عدم‌النفع وارد می‌کند.
پاسخ به این سوال مثبت است و دولت می‌تواند با توسعه سوخت‌های جایگزین از جمله CNG برای کنترل مصرف بنزین اقدام کند. همانطور که شورای عالی انرژی نیز در سند «تامین انرژی بخش حمل و نقل کشور تا افق 1420» به تمرکز سیاست‌های دولت بر توسعه CNG تاکید کرده است (تصویر 1).
در این سند پیش‌بینی شده است که در صورت اعمال حمایت‌های ویژه از صنعت گاز فشرده طبیعی CNG میزان مصرف این سوخت پاک در خودروها از سالانه 9.9 میلیارد لیتر (27 میلیون متر مکعب در روز) در سال 98، به سالانه 19.4 میلیارد لیتر (53.2 میلیون متر مکعب در روز) در افق 1420 برسد، اما اکنون مصرف CNG در ایران از پیش‌بینی سال 98 نیز کمتر است.
*نیمی از ظرفیت ایجاد شده برای مصرف CNG خالی مانده است
طبق آمار شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی (تصویر 2)، میزان مصرف روزانه سیانجی CNG در سال 1401، 23.5 میلیون متر مکعب در روز بوده که این رقم به معنای صرفه‌جویی در مصرف 23.5 میلیون لیتر بنزین در روز است. طبق آمار هم‌اکنون 2542 جایگاه فعال سیانجی در کشور وجود دارد که امکان عرضه سوخت CNG به میزان 45 میلیون متر مکعب در روز را داراست.
علی محمودیان مدیر اجرایی اتحادیه سوخت‌های جایگزین با اشاره به ناترازی بنزین در کشور عنوان می‌کند: هم‌اکنون کمتر از 50 درصد ظرفیت صنعت سیانجی کشور بلااستفاده باقی مانده و امکان افزایش سهم سیانجی از 23 به حداقل 45 میلیون متر مکعب در روز وجود دارد.
وی اظهار داشت: در سال 1395 یک مصوبه ابلاغ شد که در ابتدا 1 میلیون 400 هزار خودرو و پس از اصلاح مصوبه 1 میلیون 200 هزار خودرو تبدیل به سیانجی سوز شوند. اما این موضوع مطابق مساله پیش نرفت و اما با اجرایی شدن آن می‌توانستیم 10 میلیون لیتر دیگر کاهش مصرف بنزین داشته باشیم.
*فرصت‌سازی صنعت CNG با کاهش 8 میلیارد لیتر مصرف بنزین
بررسی آمار رشد مصرف سیانجی و رشد توسعه جایگاه‌های سیانجی نشان می‌‌دهد (تصویر 3) که جهش این صنعت در دولت‌های نهم و دهم رخ داده و از سال 92 به بعد، حمایت از صنعت CNG و هدایت مردم به استفاده از این سوخت پاک متوقف شده است، به طوری که مردم دیگر مزیتی در استفاده از CNG نمی‌بینند.
نکته جالب اینکه با آغاز دولت سیزدهم نیز تغییری در روند مصرف CNG رخ نداده و سیاست خاصی برای تحول در این صنعت اجرایی نشده است. در حال حاضر زیرساخت استفاده از این سوخت پاک به میزان 45 میلیون متر مکعب در روز ایجاد شده و می‌توان بدون سرمایه‌گذاری جدید، مصرف CNG را 22 میلیون متر مکعب در سبد سوخت افزایش داد و از سهم بنزین کاست.
به بیان دیگر اگر ظرفیت فعلی CNG فعال شود، مصرف بنزین تا 22 میلیون لیتر در روز امکان کاهش دارد و ایران نه تنها از ناترازی بنزین رهایی می‌یابد بلکه می‌تواند با صادرات بنزین اقدام به ارزآوری حدود 2 میلیارد دلاری کند. البته که اجرای این راهکار باید همزمان با اصلاح صنعت خودروسازی رقم بخورد، زیرا در غیر این صورت ناترازی بنزین مجددا به سراغ کشور خواهد آمد.
