به گزارش “راهبرد انرژی“،پرونده جنجالی کرسنت، سال‌هاست به عنوان یکی از نمادهای پیچیدگی در سیاست، اقتصاد و امنیت ملی ایران مطرح است. اظهارات اخیر یکی از چهره‌های سیاسی درباره این پرونده، بار دیگر توجه افکار عمومی را به مسیری جلب کرده که در طول دو دهه گذشته می‌توانست یکی از فرصت‌های تاریخی برای کشور باشد اما به دلایل گوناگون به تهدیدی دائمی تبدیل شد.
♦️میراث یک فرصت از دست‌رفته
🔺مطابق روایت‌های غیررسمی، در مقطعی از زمان تلاش‌هایی برای حل و فصل پرونده کرسنت انجام شد. مرحوم رستم قاسمی تصمیم می‌گیرد این پرونده را از مسیر گفت‌وگو و مذاکره با شرکت اماراتی حل کند. مذاکراتی با شرکت ادناک صورت می‌گیرد و توافقی به دست می‌آید که بر اساس آن، شرکت کرسنت شکایات خود را از شرکت ملی نفت ایران در مراجع داوری پس بگیرد. این اتفاق می‌توانست نقطه پایانی بر یکی از پرهزینه‌ترین پرونده‌های حقوقی ایران باشد.
♦️مانع اصلی: شبکه‌ای از منافع در سایه
🔺با این حال، اجرای این توافق به مانع برخورد می‌کند؛ مانعی نه در سطح خارجی بلکه در داخل کشور. جریان‌هایی که در ادبیات عمومی از آنها با عنوان «دولت پنهان»، «نفوذی‌ها» یا «مافیا» یاد می‌شود، بنا به منافع اقتصادی و سیاسی خود اجازه نمی‌دهند توافق به مرحله اجرا برسد. این نکته در روایت مذاکره‌کنندگان نیز مشهود است؛ طرف اماراتی اعلام می‌کند که تحت فشار ایالات متحده و رژیم صهیونیستی برای عدم اجرای توافق قرار دارد، اما طرف ایرانی نیز در داخل کشور با مقاومت ساختاری مواجه می‌شود.
♦️الگوی تکرارشونده در اقتصاد سیاسی ایران
🔺پرونده کرسنت یک استثنا نیست، بلکه بخشی از یک الگوی تاریخی است؛ الگوی مسدود شدن فرصت‌های توسعه به دست شبکه‌هایی از منافع پنهان. همان الگو در دهه‌های گذشته در پروژه توسعه جزیره قشم نیز تکرار شد؛ جایی که میلیاردها دلار رشوه و فساد مانع از تبدیل قشم به یک قطب منطقه‌ای شد. چنین تجربه‌هایی نشان می‌دهد که مسئله اصلی نه در بیرون از مرزها، بلکه در داخل و در ساختار تصمیم‌گیری و منافع تو در توی اقتصادی نهفته است.
♦️هزینه‌های سنگین سیاست‌های مسدودکننده
🔺بی‌عملی یا کارشکنی در پرونده‌هایی مانند کرسنت، تنها به از دست رفتن درآمد یا فرصت اقتصادی ختم نمی‌شود. پیامدهای سیاسی و حقوقی آن، هزینه‌های سنگینی را به کشور تحمیل می‌کند. این هزینه‌ها نه تنها در شکل پرداخت‌های مالی و جرایم بین‌المللی، بلکه در کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی و انزوای بیشتر ایران در بازار انرژی جهان قابل مشاهده است.
♦️کاسبان جنگ؛ بازتولید یک منطق خطرناک
🔺در پس این الگوی تکراری، منطق «کاسبان بحران» قرار دارد؛ گروه‌هایی که از تداوم تنش، بن‌بست و درگیری سیاسی سود می‌برند. همان‌گونه که تجربه نوار غزه نشان داده، هیچ جنگی برنده مطلق ندارد و همه منازعات در نهایت به میز مذاکره بازمی‌گردند. اما کسانی که از وضعیت بحرانی منتفع می‌شوند، همواره در برابر هر مسیر گفت‌وگو و مصالحه مقاومت می‌کنند.
♦️جمع‌بندی؛
🔺پرونده کرسنت تنها یک دعوای حقوقی یا یک اختلاف سیاسی نیست؛ نشانه‌ای از ساختار قدرت و منافع پنهانی است که بارها فرصت‌های تاریخی کشور را مسدود کرده است. بازخوانی دقیق این پرونده می‌تواند به ما نشان دهد که برای حرکت به سوی توسعه، لازم است ابتدا با این شبکه‌های نفوذ و منافع در سایه روبه‌رو شویم. بدون اصلاح ساختارهای تصمیم‌گیری و شفافیت اقتصادی، هر پرونده‌ای از کرسنت تا قشم، به جای فرصت، به تهدیدی برای منافع ملی تبدیل خواهد شد.
