به گزارش “راهبرد انرژی“، محمد متقی در گفتگویی درباره برنامه‌های مدیریت توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی از برنامه ریزی سالانه در راستای تحقق شعار سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» و همچنین برنامه‌های راهبردی و میان مدت خبر داد و اظهار کرد: در این مدیریت، دو نگاه اصلی به صورت همزمان در دستور کار قرار دارد؛ نخست تمرکز بر سرمایه‌گذاری های جدید به‌منظور هدایت و حمایت از تولید در بخش‌هایی از زنجیره ارزش که فرصت‌های نوینی در حال شکل‌گیری است، و دوم فعال سازی ظرفیت های راکد و نیمه فعال که در صورت برنامه ریزی مناسب، می‌توان آن ها را به تولید واقعی و پایدار رساند.
تولید گریدهای خاص با همکاری صنعت و پژوهش
وی با اشاره به پیگیری‌های صورت گرفته در چارچوب سیاست‌های میان‌مدت، افزود: یکی از اقدامات مهم، تولید گریدهای خاص و مورد نیاز صنایع پایین‌دستی با همکاری مجتمع های پتروشیمی و شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی است. این گریدها که گاه جدید و حاصل تعامل با صنایع پایین‌دستی هستند، با هدف توسعه سبد محصولات این صنایع و تولید محصولات باکیفیت‌تر تولید می‌شوند.
وی افزود: این اقدام ماهیتی دانش‌بنیان دارد و نیازمند مطالعات مستمر، بهره‌گیری از پتنت‌های علمی روز و دستیابی به مرزهای فناوری است؛ حوزه‌ای که به‌صورت جدی در آن ورود کرده‌ایم.
تأمین مواد اولیه متناسب با نیاز فصلی صنایع پایین دستی
مدیر توسعه صنایع پایین‌دستی با تأکید بر اهمیت تأمین پایدار خوراک برای واحدهای فعال، خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی برای عرضه متناسب مواد اولیه با نیاز صنایع پایین‌دستی یکی دیگر از اقدامات ماست. به‌طور نمونه، برخی محصولات به‌دلیل فصلی بودن، در مقاطع خاص سال با افزایش تقاضا مواجه می‌شوند. با برگزاری جلسه های منظم میان شرکت‌های پتروشیمی و صنایع پایین‌دستی، تلاش می‌کنیم مواد اولیه به میزان کافی و به‌موقع تأمین شود. این روند، همچون سال‌های گذشته، به‌طور مستمر رصد و کنترل می‌شود.
تداوم عرضه های اعتباری برای محصولات پرتقاضا
متقی ادامه داد: عرضه‌های اعتباری برای گریدها و محصولات پرکاربرد از دیگر محورهای کاری ماست که به‌ویژه برای محصولاتی نظیر PVC اجرا می‌شود. این عرضه‌ها که از سال‌های گذشته آغاز شده، همچنان ادامه دارد و مدیریت فرآیند به‌گونه‌ای است که تخصیص مؤثر اعتبارات مانع از التهاب در بازار شود. این کار با هماهنگی میان مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان و بانک‌های عامل دنبال می‌شود تا جذابیت لازم برای مشارکت آن‌ها فراهم شود.
تعامل فراگیر با نهادهای همکار برای رفع موانع
وی درباره اقدامات بین‌دستگاهی گفت: یکی دیگر از محورهای مهم کاری ما، تعامل با نهادها و دستگاه‌های همکار از جمله وزارت صمت، معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت، نهاد ریاست‌جمهوری (نهضت احیا) و ستاد تسهیل است. با این دستگاه‌ها همکاری نزدیکی داریم و مسائل موجود را چه در سطح ملی و چه استانی، چه به‌صورت ساختاری و چه موردی، دنبال می‌کنیم.
حمایت از پروژه های فناوری محور در «خاکستری زنجیره ارزش»
متقی همچنین به پروژه‌هایی اشاره کرد که در اصطلاح، در بخش خاکستری زنجیره ارزش قرار دارند؛ یعنی نه در طبقه‌بندی صنایع پایین‌دستی وزارت صمت و نه در دسته‌بندی بالادستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی می‌گنجند. وی گفت: این پروژه‌ها با وجود مقیاس کوچک، دارای فرآیندهای پیچیده و راکتورهای خاص هستند و جهان نیز به سمت توسعه این مدل‌های متنوع با پیچیدگی تکنولوژیک و ارزش افزوده بالا حرکت می‌کند. ما با کمک مراکز تحقیقاتی و همکاری با صنایع و شرکت‌های پتروشیمی، از این پروژه‌ها حمایت می‌کنیم، آن‌ها را به سرمایه‌گذاران معرفی می‌نماییم و زمینه توسعه آن‌ها را فراهم می‌سازیم.
تکمیل زنجیره ارزش؛ مأموریت راهبردی شرکت ملی صنایع پتروشیمی
مدیر توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی اظهار کرد: این سیاست، بخشی از استراتژی کلان شرکت ملی صنایع پتروشیمی در توسعه زنجیره ارزش است که در مواضع رسمی دکتر عباس‌زاده نیز بارها مورد تأکید قرار گرفته است. هر یک از مدیریت‌های شرکت بر اساس وظایف محوله، مسئولیت پیگیری و اجرای این راهبرد را دارند. اگرچه در دوره‌های مختلف مدیریتی بر اهمیت زنجیره ارزش تأکید شده، اما همواره کاستی‌هایی در این حوزه وجود داشته است. اکنون با طراحی بسته‌های سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌گذار، در صدد جبران این خلأها هستیم.
طرح های اجرایی از مرحله طراحی عبور کردند
متقی تأکید کرد: طرح‌های توسعه‌ای مرتبط با زنجیره ارزش که عمدتاً از پایان سال گذشته آماده شده‌اند، هم‌اکنون وارد مرحله اجرا شده‌اند. پیگیری مستقیم دکتر عباس‌زاده در حوزه برنامه‌ریزی این طرح‌ها، نقش مهمی در تسریع اجرای آن‌ها داشته و ما نیز با تمام توان در حال دنبال‌کردن این مسیر هستیم.
متقی در ادامه با تاکید بر این که در حال حاضر، توسعه طرح‌های زنجیره ارزش برای ما اولویتی دوچندان یافته است خاطر نشان کرد: اگرچه پیش از این نیز طرح‌هایی از سوی سرمایه‌گذاران تعریف و آغاز شده بود، اما تمرکز ما به‌طور خاص بر زنجیره ارزش است و در این زمینه دکتر عباس‌زاده همواره در جلسات راهبردی بر این موضوع تأکید دارند و ما نیز در این مسیر کاملاً معتقد و پایبند هستیم. هر فرد در حیطه کاری خود، مسئولیت پیشبرد امور، حمایت، هدایت و تسهیل این روند را بر عهده دارد تا تحقق اهداف با سرعت بیشتری انجام شود.
وی افزود: امیدواریم با سرمایه‌گذاری‌هایی که در این حوزه در جریان است، بتوانیم طی ماه‌های آینده نشانه‌های پیشرفت را به‌صورت ملموس نشان دهیم و در شش‌ماهه اول و دوم سال، اخبار خوبی در این حوزه منتشر خواهد شد .
شناسایی حلقه های خاکستری زنجیره ارزش و معرفی فرصت های سرمایه‌گذاری
متقی با اشاره به تمرکز این مدیریت بر بخش‌هایی از زنجیره ارزش که هنوز به بلوغ نرسیده‌اند، گفت: ما از این بخش‌ها با عنوان «حلقه‌های خاکستری» یاد می‌کنیم. همچنین، بخش‌هایی که وارد حوزه تولید در سوله‌ها می‌شوند و عموماً در حوزه اختیارات وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار دارند، نیز برای ما اهمیت دارد. در این بخش‌ها، ما تا مرحله معرفی فرصت به سرمایه‌گذاران پیش می‌رویم.
وی ادامه داد: برای مثال، در زنجیره‌هایی نظیر متانول، پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن و سایر محصولات، بخش‌هایی از زنجیره که نیازمند ورود به عرصه تولید صنعتی هستند، به‌عنوان فرصت‌های سرمایه‌گذاری شناسایی و معرفی می‌شوند. ما حتی مطالعات این بخش‌ها را نیز در حیطه کاری خود تعریف کرده‌ایم تا سرمایه‌گذارانی که قصد ورود دارند، بتوانند از این اطلاعات بهره‌مند شوند. هرچند زیرساخت‌ها، امتیازات و مجوزها باید از طریق شهرک‌های صنعتی و دستگاه‌های مرتبط پیگیری شوند، اما ما تلاش کرده‌ایم در نقش حلقه اتصال، این فرصت‌ها را برای سرمایه‌گذاران مهیا کنیم.
تلاش برای ارتقاء همکاری میان بخشی و نقش تنظیم گری پتروشیمی
مدیر توسعه صنایع پایین‌دستی با اشاره به برخی چالش‌های ساختاری گفت: در حوزه صنایع پایین‌دستی که بخشی از آن در حیطه اختیارات وزارت صمت قرار دارد، همواره با چالش‌هایی مواجه بوده‌ایم؛ از جمله عدم هماهنگی کافی میان وزارت نفت و وزارت صمت. با توجه به جایگاه فعلی ما در مدیریت صنایع پایین‌دستی به‌عنوان تنظیم‌گر یا رگولاتور تا زمانی که نهاد مستقلی در دولت تشکیل شود مأموریت‌هایی در این حوزه به ما سپرده شده است.
وی افزود: ما در شرکت ملی صنایع پتروشیمی، کمیته‌های مشترکی با وزارت صمت، بورس کالا، گمرک و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان تشکیل داده‌ایم که جلسات آن به‌صورت مستمر برگزار می‌شود. این جلسات در دو سطح جریان دارد، سطح معاونین وزیر که هر چند ماه یک بار برگزار می‌شود و سطح مدیران ارشد که بنده مسئولیت برگزاری آن را دارم و جلسه های آن یک هفته در میان تشکیل می‌شود. در این جلسات، مسائل مرتبط با تنظیم‌گری میان تولیدکنندگان مواد اولیه (پتروشیمی‌ها) و مصرف‌کنندگان آن (بخش پایین‌دستی) بررسی و پیگیری می‌شود.
متقی تصریح کرد: برخی موضوعات نیز در سطح دولت و با پیگیری دکتر عباس‌زاده و معاونین وزارت صمت مطرح می‌شود که ما نیز انعکاس‌دهنده مسائل در آن سطح هستیم. البته بخشی از وظایف خارج از حیطه اختیارات ما و شرکت ملی صنایع پتروشیمی بوده و مستقیماً به وظایف وزارت صمت بازمی‌گردد. مواردی نظیر گمرک یا بورس کالا از این دسته‌اند و ما صرفاً در حوزه مسائل مشترک ورود کرده‌ایم و بر ضرورت همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های مسئول تأکید داریم.
توسعه متوازن زنجیره ارزش در سراسر کشور با محوریت استان‌ها
متقی در ادامه به نگاه متوازن توسعه‌ای اشاره کرد و گفت: یکی از تفاوت‌های رویکرد فعلی نسبت به گذشته، توجه ویژه به صنایع پایین‌دستی و توسعه متوازن زنجیره ارزش است. با تجربه‌ای که دکتر عباس‌زاده از بدنه صنعت پتروشیمی دارند، اکنون نگاه توسعه‌ای ما معطوف به تبدیل محصولات میانی به محصولات نهایی با ارزش افزوده بالاتر و اشتغال‌زایی برای کشور است. هدف ما، توسعه‌ای پراکنده و موزون در سطح استان‌های کشور به‌ویژه مناطق کمتر توسعه‌یافته است تا از ظرفیت‌های موجود در سراسر کشور بهره گرفته شود.
ضرورت حرکت به‌سوی تولید با ارزش افزوده؛ تجربه ترکیه در صنایع پایین‌دستی
وی با مقایسه‌ای با کشورهای منطقه تأکید کرد: نگاهی به کشورهای همسایه مانند ترکیه نشان می‌دهد که آن‌ها به‌دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب، ساختار صنعتی منسجم و دسترسی بهتر به تکنولوژی، در صنایع پایین‌دستی از ما جلوتر هستند. ترکیه به دلیل قرارگیری میان اروپا و آسیا، توسعه صنعتی یکنواخت‌تری داشته و تولید مواد اولیه در آنجا عمدتاً در خدمت صنایع نهایی قرار گرفته است.
متقی گفت: در مقابل، در ایران به‌دلیل وفور مواد اولیه، تمرکز بیشتر بر صادرات مواد خام بوده و صنایع پایین‌دستی کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. اما اکنون، با توجه به روندهای جهانی، کشورها ناچارند به سمت تولید ارزش افزوده حرکت کنند. در کشورهای پیشرفته‌تر، تکنولوژی‌های تولید در دسترس‌تر است و ارتباطات تجاری با همسایگان نیز تسهیل شده، که همین عوامل موجب شده صنایع تکمیلی و پایین‌دستی نظیر نساجی یا خودروسازی توسعه بیشتری یابند.
وی تأکید کرد: با این حال، روند جهانی به‌گونه‌ای پیش می‌رود که کشور ما نیز باید ناگزیر در مسیر تبدیل مواد اولیه به محصولات نهایی گام بردارد و ما نیز در تلاش برای تحقق این هدف هستیم.
