به گزارش “راهبرد انرژی“، توجه به محیط زیست پیرامونی و ایجاد زمینی پاک برای آینده گان به حدی برای پالایشگاه اصفهان اهمیت و اعتبار داشت که درراستای کاهش گازهای گلخانه ای کربن دی اکسید پروژه تحقیقاتی بازیافت و استفاده از کربن دی اکسید کربن توسط معاونت پژوهش و فناوری هلدینگ پتروپالایش اصفهان در این شرکت از ۲ سال قبل عملیاتی شد؛این پروژه ها تاکنون مراحل بسیاری را پشت سر گذارده و درحال سیر مراحل پایانی است. به جهت اهمیت این موضوع با مهندس محسن مرادمند ، معاون پژوهش و فناوری هلدینگ پتروپالایش اصفهان گفتگویی انجام شده که متن آن را در ادامه می خوانید .
*به عنوان نخستین سوال لطفا در مورد پروژه تحقیقاتی بازیافت و استفاده از کربن دی اکسید کربن در پالایشگاه اصفهان توضیح بفرماید که این پروژه چیست؟مختصراً این پروژه تحقیقاتی را معرفی نماید؟
اطلاع دارید که گاز کربن دی اکسید گاز گلخانه‌ای است و تجمع آن در جو زمین باعث گرمایش جو و تغییرات اقلیمی میشود. پروتکل های جهانی برای کاهش و کنترل انتشار گاز دی اکسید کربن در جو وجود دارد که در آینده نزدیک الزامات قانونی آن در همه کشورها فراگیر میشود. از طرفی گاز دی اکسید کربن ماده ای ارزشمند است و در صورت جمع آوری و خالص سازی آن کاربردهای گسترده ای در زندگی بشر دارد. از این رو ما مصمم شدیم مطالعات و تحقیقات گسترده ای را در این زمینه انجام دهیم.
*پروژه کربن دی اکسید در پالایشگاه اصفهان از چه زمانی آغاز شد و چه مراحلی را تاکنون طی کرده است؟
پروژه مطالعاتی و تحقیقاتی بازیافت و استفاده از کربن دی اکسید از دو سال پیش شروع شد و تاکنون چندین پروژه تحقیقاتی با دانشگاه های مطرح کشور انجام شده یا در حال انجام است.
*هدف اصلی از اجرای این پروژه چیست و چه تأثیری به کاهش آلودگی محیط زیست خواهد گذاشت؟
در اصل این یک طرح است که شامل چندین پروژه میشود. اجرای این طرح دو هدف اصلی را در بردارد. هدف اول کاهش انتشار گاز گلخانه‌ای کربن دی اکسید به منظور جلوگیری از افزایش گرمای جو زمین و جلوگیری از تغییرات اقلیمی است. هدف دوم این طرح تدوین دانش نحوه جمع آوری و خالص سازی گاز کربن دی اکسید و تبدیل آن به محصولات با ارزش و ایجاد ارزش افزوده و سودآوری در شرکت است.
*این پروژه چه نوآوری و فناوری های جدیدی را در بر میگیرد؟
موضوع بازیافت، جمع آوری و استفاده از کربن دی اکسید و تثبیت کردن آن موضوع نو و جدیدی است که پیشرفت های گسترده و وسیعی در دنیا دارد و در واقع موضوع روز دنیا است و جزو موضوعات پیشرو به حساب می آید.
این طرح دارای چند محور نوآوری به شرح زیر است که شامل:
محور اول؛ مربوط به نحوه جمع آوری گاز دودکش ها، بازیافت حرارت گاز دودکش ها و کاهش دمای گاز، جدا سازی و خالص سازی گاز کربن دی اکسید است.
محور دوم؛ شامل فرآیند فشرده سازی، مایع کردن گاز، ذخیره سازی و جابه جایی دی اکسید کربن مایع با خلوص بالا است.
محور سوم؛ کاربری و استفاده های متنوع از دی اکسید کربن مایع و خالص است.
* چالش‌های اصلی در اجرای این پروژه چیست و چگونه بر آن ها غلبه کرده اید؟
این پروژه فعلاً در مرحله انجام تحقیقات و مطالعات است و چالش جدی ندارد. لیکن در مراحل بعدی که شامل تصمیم گیری، سرمایه گذاری و عملیاتی کردن پروژه ها است که جدیت بیشتری را می طلبد.
*صحبت از تثبیت گاز دی اکسید کربن شد؛ تثبیت گاز دی اکسید کربن در حجم های زیاد چگونه انجام می شود؟
تزریق گاز کربن دی اکسید به لایه های زمین و چاه های نفت و تبدیل آن به سیمان از راهکارهای تثبیت گاز در حجم های زیاد است که به علت ماهیت کار بیشتر صنایع سیمان و فولاد که جزو تولیدکنندگان عمده گاز کربن دی اکسید هستند اتفاق می افتد.
*چه راهکارهای دیگری برای تثبیت و استفاده از کربن دی اکسید وجود دارد؟
تبدیل کردن کربن دی اکسید به پلیمرهای با ارزش مثل پلی کربنات ها و پلی اورتان، تبدیل به مواد شیمیایی با ارزش مثل اوره، متانول، گاز سنتز، اسید اگزالیک و سالیسیلیک اسید. تبدیل به سوخت های زیستی و تجدید پذیر راهکارهای دیگر استفاده از کربن دی اکسید هستند.
*در طبیعت یکی از ارکان اصل فتوسنتز، گاز کربن دی اکسید است، آیا در این زمینه هم مطالعاتی انجام شده است؟
بله؛ در صورت جمع آوری و انتقال گاز کربن دی اکسید به گلخانه های صنعتی باعث افزایش راندمان گلخانه ها میشود که در برخی کشورهای پیشرفته انجام میشود. راهکار دیگر رشد و پرورش جلبک ها در سیستم های بسته با تزریق گاز کربن دی اکسید است که مطالعات و تحقیقاتی در این زمینه در دانشگاه های کشور انجام شده است.
*انجام این پروژه ها در سطح کلان چه مزیت هایی را برای صنعت پالایشگاه در بر خواهد داشت؟
انجام این پروژه ها در سطح کلان و صنعتی چندین مزیت در بر خواهد داست یکی اینکه این ها پروژه های زیست محیطی هستند و باعث بهبود شرایط اقلیمی و آب و هوا میشود و مزیت های قانونی در سطح ملی و بین المللی برای شرکت ایجاد می کند.
از طرفی کربن دی اکسید ماده اولیه بسیار ارزان قیمتی است که در صورتی که با ترکیب با پروپیلن با سایر ترکیبات در زنجیره ارزش محصولات وارد شود دارای مزیت های رقابتی متعددی بوده و در محل قیمت تمام شده محصول را کاهش داده و باعث افزایش سودآوری می شود. در واقع پلیمرهای بر پایه کربن دی اکسید قابلیت ایجاد و تاسیس یک مجتمع پتروکمیکال پیشرفته با ارزش افزوده زیاد را دارد.
*در کل پژوهش هایی از این دست شامل چه مراحلی می‌شوند؟
پژوهش هایی ازاین دست شامل مراحل جمع آوری ایده و ایده پردازی، انجام پژوهش های تخصصی، انتخاب محصولات متناسب با فعالیت های شرکت، انجام امکان سنجی های فنی و اقتصادی، تصمیم سازی و تصمیم گیری برای سرمایه گذاری، خرید دانش فنی یا ایجاد دانش فنی و احداث و بهره برداری واحدهای صنعتی است.
*وسخن آخر….
درپایان تاکید من این است که همه ما در برابر زمین و نسل های آینده مسئول هستیم. باید سوخت های فسیلی کمتری مصرف کنیم، زمین را پاکیزه نگه داریم و چیزی هم برای نسل های آینده بشریت باقی بگذاریم.
