جزییات تحول دیجیتال در پتروشیمی نوری

به گزارش “راهبرد انرژی“، دکتر حمید رجایی درباره فعالیت‌های گسترده این مجموعه در حوزه‌ دیجیتال گفت: شرکت پتروشیمی نوری بعنوان شرکتی پیشرو در حوزه‌های فناوری و نوآوری با علم به این موضوع که هر تحول بنیادین با تغییرات تدریجی و تکاملی شروع می‌شود، از سالیان گذشته حرکت‌هایی در مسیر تحول دیجیتال برداشته و در حال حاضر با دارا بودن بیش از ۵۰ سامانه‌ فعال در مجموعه از جمله مدیریت تکنولوژی، سامانه توسعه یافته مدیریت دانش، سیستم جامع نگهداری و تعمیرات، بهینه‌سازی تولید محصولات، مدیریت انرژی، کنترل تولید و…، تعریف ۸۵ فرایند به همراه مشخص کردن شاخص‌های فرایندی، تمامی فعالیت‌های سازمان را از طریق سامانه‌های موجود و داشبورد مدیریتی بصورت یکپارچه و دیجیتالی رصد و کنترل می‌کند.
رئیس امور توسعه محصول، فناوری و نوآوری شرکت پتروشیمی نوری تصریح کرد: تحول دیجیتال یا انقلاب صنعتی چهارم کلیدواژه ایست که این روزها درمورد آن بسیار می‌شنویم و تاثیر آن تقریبا در تمامی عرصه‌های بازار و صنعت غیر قابل انکار است. به عبارت دیگر امروزه سازمان‌ها در معرض یک داروینیسم و یا سونامی دیجیتال هستند و سازمان‌هایی در این عصر نجات خواهند یافت که آمادگی بازآفرینی ساختار و تطبیق با الزامات فناورانه‌ی روز را داشته باشند.
وی ادامه داد: در این میان بایستی به تفاوت واژه‌هایی مانند Digitization (تبدیل داده‌های آنالوگ به دیجیتال)، Digitalization (انجام سریع‌تر و راحت‌تر فعالیت‌ها با استفاده از داده‌های دیجیتال بدلیل در دسترس بودن)، و Digital Transformation (تحول دیجیتال به معنی ایجاد یک تحول بنیادین در ساختار یک سازمان، از تفکر تا عملکرد، با محوریت فناوری‌های تحول آفرین) توجه ویژه‌ای نمود که بعضاً در مباحثی که امروزه در کشور و در این حوزه مطرح می‌گردد، بطور صحیح در جایگاه خود مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
او تحول دیجیتال را بر خلاف دو واژه‌ ابتدایی، فرایندی بالا به پایین دانست و اظهار داشت: در این نوع نگرش، دیدگاه سازمان و مدیران ارشد تغییر می‌کند و تمام ابعاد سازمان را با استفاده از فناوری‌های تحول آفرین مانند هوش مصنوعی، رباتیک، همزاد دیجیتال (Digital Twins)، یادگیری ماشین (Machin learning)، اینترنت اشیاء (IOT)، واقعیت مجازی و افزوده (AR & VR)، بلاکچین، … دستخوش تغییرات بنیادین می‌سازد.
رجایی با اشاره به اینکه امروزه شرکت‌های بزرگ پتروشیمیایی، نفت و گاز، و انرژی دنیا مانند BASF، SABIC، Sinopec، Shell، BP، ENI، LukOil… با همکاری شرکت‌های بزرگ فناوری اطلاعات مانند هوواوی، مایکروسافت، بیکرهیوز، گوگل، یاندکس، … پروژه‌های متعددی در حوزه‌ی تحول دیجیتال را اجرایی کرده‌اند، گفت: این شرکت‌ها با آگاهی به اهمیت موضوع و با تحلیل داده‌های فراوان و ارزشمندی که در این پروسه به ثبت رسیده توانسته‌اند بهره‌وری، سودآوری و ایمنی را افزایش و همچنین میزان آلایندگی و هزینه‌های مرتبط با تعمیر و نگهداری را با پیش بینی رفتار تجهیزات کاهش داده، موفقیت و افزایش توان رقابت‌پذیری خود را در بازار‌های جهانی تضمین کنند.
رئیس پژوهش‌های فنی و فرایندی شرکت پتروشیمی نوری در ادامه عنوان داشت: در همین راستا، امور توسعه محصول، فناوری و نوآوری شرکت پتروشیمی نوری از ۴ سال گذشته درخصوص موضوع مهم و روز دنیا، با عنوان تحول دیجیتال تحقیقات گسترده‌ای انجام داده و سمینارهای متعددی را با دعوت از اساتید داخلی و بین المللی در سطح مدیران شرکت، شرکت‌های پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی پارس، و همینطور مدیران ارشد هلدینگ خلیج فارس برگزار کرده است که منجر به تعریف و انجام پروژه‌های هدفمند در این حوزه شده است.
وی هدف از تدوین «نقشه راه تحول دیجیتال پتروشیمی نوری» را ساماندهی مسیر شرکت پتروشیمی نوری به سمت تحول دیجیتال عنوان کرد و افزود: با توجه به نقش و اهمیت تحول دیجیتال در عملیات صنعتی و غیرصنعتی، بسیار کلیدی است تا فرصتهای نوآوری دیجیتال در سازمان شناسایی شوند و با توجه به اهداف، برنامه‌ها و منابع در دسترس، محل شروع تحول دیجیتال مشخص شود و اینکه در ادامه چطور به یک مجموعه صنعتی هوشمند تبدیل شود.
رجایی تاکید کرد: پتروشیمی نوری در چشم‌انداز خود تلاش دارد تا به سازمانی سرآمد تبدیل شود و با توجه به نقش و جایگاه فناوری‌های دیجیتال در آینده صنعت پتروشیمی، یکی از ابعاد اصلی کارامدی و سرامدی موضوع تحول دیجیتال خواهد بود.
رئیس پژوهش‌های فنی و فرایندی شرکت پتروشیمی نوری با بیان اینکه تحول دیجیتال می‌تواند به شدت به جلوگیری از هدررفت منابع نیز کمک کند، گفت: نقشه راه تحول دیجیتال کمک خواهد کرد تا پتروشیمی نوری به اهداف کلان خود از جمله کاهش تأثیرات نامطلوب زیست محیطی و ارتقای بهره‌وری نزدیک شود. همچنین موجب ارتقای ایمنی و بهداشت نیز خواهد شد. ضمن اینکه با کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌توان انتظار داشت سودآوری شرکت نیز افزایش یابد. همچنین اتوماسیون و یکپارچگی فرایندها و همچنین ارتقای راندمان تولید، کاهش هدررفت خوراک و انرژی و ارتقای قابلیت اطمینان تجهیزات از جمله موارد استراتژیکی هستند که تحول دیجیتال نقش کلیدی در دستیابی به آن‌ها خواهد داشت.
وی «پیاده‌سازی تحول دیجیتال بر روی داده‌های نرم‌افزار مدیریت انرژی مجموعه پتروشیمی نوری» را پروژه دیگر در دست انجام عنوان کرد و افزود: پیاده‌سازی تحول دیجیتال با رهبری امور توسعه محصول، فناوری و نوآوری، بر روی داده‌های نرم‌افزار مدیریت انرژی شرکت پتروشیمی نوری که تاکنون حدود ۲۰٪ پیشرفت داشته، به بیان اهداف این پروژه پرداخت.
رجایی گفت:بررسی قابلیت اطمینان داده‌های ثبت شده انرژی در کلیه واحدهای مجتمع پتروشیمی نوری که با استفاده از برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی جهت فیلتر کردن داده‌ها و تولید داده‌های قابل اعتماد انجام خواهد شد، آنالیز حساسیت المان‌های انرژی و شناسایی شاخص‌های کارایی کلیدی، تهیه الگوریتم پیش‌بینی مصرف انرژی بهینه در سطح واحد  و شناسایی و پیش‌بینی رفتار اجزای معیوب در چرخه انرژی مجتمع از اهداف این پروژه است.
رئیس پژوهش‌های فنی و فرآیندی شرکت پتروشیمی نوری ادامه داد: در این پروژه تلاش می‌شود تا با معرفی راهکار پویای بهینه‌سازی مصرف انرژی و شناسایی اجزای بحرانی، بتوان مصرف ویژه انرژی را به نحو محسوسی کاهش داد. تجربیات مشابه نشان داده است که با پیاده‌سازی استراتژی مناسب در مدیریت هوشمند انرژی می‌توان هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم را بین ۲ تا ۱۰ درصد کاهش داد که در مجتمع پتروشیمی نوری که یک مگاپلنت است بسیار قابل توجه خواهد بود.
رجایی افزود: هدف فازهای بعدی این پروژه، استفاده از هوش مصنوعی جهت بهینه‌سازی فرایند مجتمع پتروشیمی نوری و استفاده از اپلیکیشن‌های توسعه یافته در بستر گوشی‌های هوشمند بمنظور ارائه‌ واقعیت مجازی جهت رصد و کنترل سیستم‌ها در لحظه خواهد بود.
او تاکید کرد: همچنین با انجام پروژه‌ تحلیل اگزرژی (کیفیت انرژی) که قابلیت بهبود در سیستم‌های انرژی را نمایان می‌سازد، کدنویسی در نرم‌افزار متلب، و استفاده از داده‌های موجود و الگوریتم‌های بهینه سازی، واحد‌های پتروشیمی نوری از نظر مصرف انرژی مورد تحلیل قرار گرفتند و علاوه بر ارائه پیشنهاداتی مبنی بر کاهش مصرف انرژی، در برخی موارد میزان هدر رفت محصولات با ارزش نیز کاهش یافت که منجر به سودآوری بالایی می‌شوند.
وی همچنین درباره «مدیریت بهای تمام شده با مدیریت منابع و کاهش هرینه‌های عملیاتی»، اظهار داشت: در شرکت‌های بزرگ که سالانه هزینه‌های بالایی جهت تجهیزات و دارایی‌ها صرف می‌شود، یکی از شروط اصلی پیشرفت و موفقیت در گرو مدیریت درست و موثر دارایی‌های آن شرکت است. بنابراین روش متفاوت و جامعی با عنوان مدیریت دارایی‌های فیزیکی Physical Asset Management (PAM) معرفی شده است که یک روش سیستماتیک برای مدیریت دارایی‌ها از زمان طراحی مفهومی تا اسقاط دارایی را پوشش می‌دهد.
رجایی یادآور شد:مدیریت دارایی‌های فیزیکی به معنی استفاده از دارایی‌ها به جهت تولید ارزش برای یک سازمان بوده و به سازمان کمک می‌کند تا تهدیدها/چالش‌ها را شناسایی، و برای مقابله و مدیریت آن برنامه‌ریزی کند. یکی از ملزومات اساسی استقرار سیستم مدیریت دارایی‌های فیزیکی، سیستم مدیریت تعمیرات کامپیوتری Computerized Maintenance Management System (CMMS) است تا بتوان حجم عظیم داده‌های مرتبط با دارایی‌ها را ثبت و مدیریت کرد.
او همچنین اظهار داشت:شرکت پتروشیمی نوری از سال ۱۳۸۲ استفاده از نسخه CMMS را در دستور کار خود قرار داده و از سال ۱۳۹۸ نسخه بروز و پیشرفته IPCMS را در سازمان استقرار داد که قابلیت دریافت داده‌های فراوان را داشته که می‌تواند در مدیریت نگهداری و تعمیرات کمک شایانی کند. در همین راستا امور توسعه محصول، فناوری و نوآوری شرکت پتروشیمی نوری، در حال مطالعه و بررسی طرحی است تا با استفاده از تحلیل داده‌های بزرگ (Big Data) و هوش مصنوعی عملکرد تجهیزات را بصورت هوشمند پایش کند و نگهداری و تعمیرات پیش‌گویانه (Predictive Maintenance) را که از بروز‌ترین فناوری‌های پایش وضعیت است را اعمال کند.
رئیس پژوهش‌های فنی و فرآیندی شرکت پتروشیمی نوری تصریح کرد:  با استفاده از کدنویسی در نرم‌افزار متلب و درنظر گرفتن داده‌های موجود سیستم آنتی سرژ یکی از کمپرسورها، شبیه‌سازی منحنی مشخصه و سیستم آنتی سرژ آن با همکاری شرکتی دانش بنیان انجام پذیرفت که امکان مشاهده‌ نتایج تغییرات را قبل از اعمال در واقعیت، در شبیه ساز فراهم می‌سازد، و در نتیجه نفرات با دید بازتر و اطلاعات بیشتری می‌توانند به کنترل سیستم موجود بپردازند.
رجایی در پایان با بیان اینکه هنوز با وجود همه این اقدامات و تجارب ارزشمند، مجموعه خود را در ابتدای این راه موفقیت آمیز می‌بیند، خاطر نشان کرد: امیدواریم در آینده‌ نزدیک با تلاش، پژوهش و به روز آوری اطلاعات به صورت مستمر، همگام با شرکت‌های پیشرفته دنیا، به سمت چشم‌انداز ترسیم شده‌ خود حرکت کنیم و قله‌های این مسیر را یکی پس از دیگری فتح کنیم.