به گزارش “راهبرد انرژی“، شرکت هوا ابزار تهران” که با برند تجاری هتکو (HATCO) شناخته می‌شود از سال 1376 با مجوز بهره‌برداری از وزارت صمت فعالیت‌های تولیدی خود را مبتنی بر طراحی و ساخت تجهیزات هوای و گازهای فشرده آغاز نمود. پایه‌گذاری این شرکت توسط مدیران با تجربه صنعت و با هدف توسعه صنعت طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم‌های هوای فشرده و گازهای صنعتی در کشور برای ایجاد فضای رقابت با شرکت‌های مطرح خارجی صورت گرفت. براین اساس، انتقال و بومی‌سازی دانش و تکنولوژی‌های مورد نیاز و به‌روزرسانی و بهبود مستمر آنها با بهره‌گیری از متخصصین داخلی به عنوان یک اصل مورد توجه قرار داشته‌است. طراحی، تأمین، ساخت، نصب و راه‌اندازی پلنت‌های تولید گازهای صنعتی، تولید گاز هیدروژن، فشرده‌سازی گازهای فرآیندی و تولید هوای ابزار دقیق مبتنی بر سرویس کامل خدمات مهندسی و پروژه، و ارائه خدمات پس از فروش و برگزاری دوره‌های آموزشی مرتبط از جمله فعالیت‌های این شرکت به‌شمار می‌رود. بخش طراحی و مهندسی هتکو مسوولیت دارد تا بهترین راهکارها و فناوری‌های روز دنیا را به‌ویژه در پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی به مشتریان عرضه نماید. همچنین با اجرای پروژه‌های مشترک با شرکت‌های مطرح و پیشرو خارجی از یکسو و پروژه‌های دانش‌بنیان و همکاری‌های راهبردی با دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور فرصت‌ها و دستاوردهای چشمگیری را برای صنعت کشور به ارمغان آورده‌است. هتکو در سال ۲۰۲۳ با دستیابی به سهم بالایی از بازار موفق شده برای بیش از ۵۰۰ نفر به صورت مستقیم و بیش از ۳۰۰۰ نفر به طور غیر مستقیم ایجاد شغل نماید. در این راه دارائی اصلی خود را سرمایه‌های انسانی ارزشمند می‌داند که با ایفای نقش بارز خود در میلیون‌ها دلار درآمدزایی باعث سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های جدید نیز شده‌اند. برای بررسی چالش‌ها و فرصت‌های سیاست حمایت از ساخت داخل با آقای دکتر علیرضا صدری، مدیرعامل “هتکو” گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.
خودکفایی صنعتی و استقلال سیاسی؛ نتیجه حمایت از ساخت داخل
دکتر علیرضا صدری، مدیرعامل هتکو در خصوص فلسفه ساخت داخل، اظهار داشت: جواب این سوال قدری پیچیده است و می‌توان دلایل بسیاری را عنوان نمود؛ مانند ایجاد اشتغال و رفع بیکاری، رونق صنایع داخلی و استمرار و افزایش تولیدات فعلی، جلوگیری از خروج ارز، صادرات کالا و ارزآوری، افزایش ثروت ملی، ارتقای دانش و تولید علم (دانش‌محوری)، تاثیرگذاری در سایر کشورها و در مناسبات منطقه‌‌ای و بین‌المللی از طریق ایجاد بازارهای مصرف و …
صدری افزود: اگرچه تمامی مصادیق فوق از دلایل تاثیرگذار و ضروری در ساخت داخل تلقی می‌شوند، اما علت اصلی ضرورت ساخت داخل در ایران را باید در ضرورت «اثبات موجودیت» و خودکفایی صنعتی که به استقلال سیاسی خواهد انجامید، دانست. موضوعی که ضرورت آن با توجه به تحریم‌های متمادی ایران در سال‌های اخیر غیرقابل انکار است.
مدیرعامل هتکو گفت: از سویی اگر هدفی جز استقلال صنعتی مدنظر باشد، برنامه‌ریزی‌های بلندمدت برای توسعه فنی همواره در معرض عدم اجرا و فراموشی قرار خواهند داشت. برای مثال، آیا دلیل ساخت داخل و خرید از سازندگان داخلی عدم واردات کالاهای خارجی است؟ آیا در صورت رفع تحریم‌ها و امکان واردات هرگونه اقلام و تجهیزات و محصولات خارجی، می‌توان سازندگان داخلی و محصولات تولید داخل و هزاران فرصت شغلی و میلیارد‌‌‌ها سرمایه ملی را کنار
گذاشت؟! آیا پس از رفع تحریم‌ها، قوانین حمایت از ساخت داخل و خرید کالای ایرانی منسوخ خواهند شد؟ مسلماً پاسخ منفی است. لذا تنها در صورت رسیدن به این دیدگاه است که ساخت داخل و استفاده از کالای تولید داخل رونق یافته و فرصتی قابل رقابت با نمونه‌های مشابه خارجی پیدا خواهد کرد.
فرهنگ داخلی‌سازی باید در دستور کار رسمی اجرایی کشور قرار بگیرد
این فعال دانش بنیان صنعت نفت در خصوص سیاست‌گذاری‌های توسعه ساخت داخل و حمایت از تولیدکنندگان تصریح کرد: در طی دست‌کم یک دهه اخیر علی‌رغم فشارهای ناشی از تحریم، ریسک پذیرش کالای ایرانی در بخش‌های مختلف صنایع راهبردی همانند نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع فلزی و صنایع دارویی و….. شاهد جهش خوبی بوده‌ایم، اما نباید مفهوم “جهش” را جایگزین “رشد قابل‌قبول” کنیم، و این همان نقطه اختلاف نظر اصلی صنعتگران حوزه اقتصاد مقاومتی با دستگاه‌های خبرساز در بنگاه‌های دولتی است. این روزها ملاحظه می‌شود بازار مباحث ساخت داخل داغ است و هر هفته شاهد برگزاری جلسه، نمایشگاه، همایش، کنفرانس و سخنرانی در وصف فواید داخلی‌سازی صنعت هستیم.
صدری ادامه داد: در همه این نشست‌ها هیچکس منکر اهمیت و فواید بومی‌سازی نیست و همه سخنرانان در رسای آن می‌گویند؛ اما نکته مهمی که اکثر حاضرین پشت این تریبون‌ها از آن غافل هستند، پرداختن جدی به مفهوم فرهنگ داخلی‌سازی است. متاسفانه به دلیل عدم آمادگی زیر ساخت‌های کشور در طول چند دهه اخیر تامین نیازهای صنعتی کشور مبتنی بر واردات بوده و به همین دلیل از باور فکری تا فرهنگ عمومی و در نتیجه ساختار اجرایی کشور مبتنی بر اصل واردات بنا شده‌است؛ لذا وقتی تصمیمی گرفته می‌شود که فلان کالا یا تجهیز صنعتی از خارج وارد شود بلافاصله همه از فرآیند تصمیم‌گیری تا واردات ورود کرده و کار‌ها به‌سرعت انجام می‌شود، اما وقتی صحبت از تولید و ساخت داخل است تقریباً همه چیز برای تولید نشدن فراهم است و تولیدکننده‌ای که قصد ساخت داخل یک تجهیز مورد نیاز صنعت را دارد باید ماه‌ها و شاید سال‌ها در سیستم اداری کشور طی طریق کند تا بتواند مجوزهای لازم برای تولید را به دست آورد.
حمایت از ساخت داخل بیشتر یک شعار کلیشه‌ای است تا واقعیت!؟
مدیرعامل هتکو تاکید کرد: سال‌های متمادی است که از صدر تا ذیل کشور همه اذعان دارند تنها راه نجات اقتصاد کشور نگاه به داخل و به عبارتی رویکرد به داخلی‌سازی است. همه میدانیم تحکیم اقتدار کشور در گرو عبور از تحریم‌ها و پیروزی در جنگ اقتصادی کنونی است و این مهم نیز درگرو استقلال کشور و تامین نیازهای ضروری در داخل و کاهش وابستگی به خارج است. اما در صحنه عمل، کمتر دستگاه دولتی به این مهم توجه دارد و باز هر زمان صحبت از نیاز است، بلافاصله به‌دنبال کشوری می‌گردیم که بتواند کالا یا تجهیزات هدف را برای ما تامین کند.
صدری با اشاره به اینکه البته نباید از نقش اساسی کاهش سرمایه‌گذاری در بخش تولید نیز غافل شویمف افزود: بنابر آمارهای رسمی حجم سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد کشور بین سال 1390 تا 1401 با نرخ سال 1395 تقریبا 50 درصد کاهش داشته‌است. این در حالیست که نرخ استهلاک سرمایه نیز طی همین دوره نزدیک به 50 درصد افزایش را نشان می‌دهد. در شرایط انجماد یا کاهش سرمایه‌گذاری در واقع تولید بخش مهمی از نیروی محرک اصلی خود را از دست می‌دهد و در این شرایط نمی‌توان از تولیدکنندگان انتظار معجزه داشت، چه اینکه تا وقتی سرمایه‌گذاری‌های سنجیده و قابل قبول در صنایع و پروژه‌های بالادستی صورت نگیرد بسیاری از تولیدکنندگان که در نقش تامین‌کننده ایفای نقش می‌نمایند از حضور و یا توسعه در بازار محروم خواهند بود. ممکن است بگوییم بایستی به بازارهای خارجی و صادرات بیشتر توجه کنیم؟! من به نوبه خود ضمن احترام کلی به این نگاه آن را در شرایط فعلی بیشتر یک شعار کلیشه‌ای می‌دانم تا واقعیت!؟!
مدیرعامل هتکو اعلام کرد: تحت شرایط تحریم‌های فعلی بازارهای صادراتی عمده ما را برخی محصولات خام یا نیمه‌خام تشکیل می‌دهد که در بازار نیز تابع
شرایط تحمیلی خریداران قرار دارد تا توافق برد-برد! و این در حالیست که بسیاری از تولیدکنندگان دیگر که از طریق ایجاد ارزش افزوده یا همان تبدیل کالای نیمه آماده به محصول نهایی چرخ بنگاه‌های اقتصادی خود را می‌گردانند از همین شرایط و قواعد تجارت نیز محروم هستنند!
تحقق رونق ساخت داخل، نیازمند قوانین متوازن و متناسب سیاسی و اقتصادی است
این فعال دانش بنیان با تاکید بر اینکه تحقق رونق ساخت داخل، نیازمند قوانین متوازن و متناسب در حوزه‌های متعدد سیاسی و اقتصادی است، اظهار داشت: نمی‌توان با وضع سیاست‌های دستوری سالانه و بعضاً ماهانه در مورد راهبرد اقتصاد کشور تصمیم گرفت. یک روز مصوبه و مجوز موردی صادر کنیم و روز بعد جلوی آن را بگیریم!؟ به عنوان مثال مایلم بپرسم وزارت صمت به‌عنوان دستگاه و متولی اصلی تولید با چه کیفیتی سازوکار مدیریت کنترل واردات را توسعه داده و به تبع آن اجازه واردات به اقلامی که در داخل امکان ساخت آن وجود دارد را نمی‌دهد!؟ قطعا اگر چنین ارادهای محقق شود، بومی‌سازی و ساخت داخل معنا پیدا خواهد کرد و رونق خواهد گرفت. وی با بیان اینکه کار می‌بایست «فرآیندی» باشد، و با نرخ اثربخشی بالایی صورت گیرد، اظهار امیدواری کرد تا با خلق ارزش در تصمیم‌گیری‌ها نتیجه‌گیری و خروجی مطلوبی در این حوزه ایجاد شود.
سیاست حمایت از تولید داخل منحصر به ایران نیست
صدری گفت: سیاست حمایت از تولید داخل منحصر به ایران نیست، بلکه حتی کشوری مانند آمریکا نیز بر آن تاکید دارد، اما همان‌گونه که اشاره شد این سیاست قطعات دیگری دارد که یکی از مهم‌ترین آنها ارزیابی عمق ساخت داخل است. عمق ساخت داخل محصولات تولیدی کشور مساله‌ای است که مورد توجه بسیاری از کشورهای پیشرو و حتی کشورهای منطقه قرار گرفته‌است. این طرح و با توجه به شرایط ویژه ایران، از جایگاه بسیار مهمی در پازل صنعت و اقتصاد برخوردار است چراکه در بهینه‌سازی و تنظیم‌گری تولید ملی که از کلیدواژه‌های مهم اقتصاد و صنعت ایران است، نقش بسزایی ایفا می‌کند. پشتیبانی و مانع‌زدایی موثر، هدفمند و بهینه داخلی از جانب مردم و حاکمیت و همچنین تصویرسازی منطبق بر واقع در خارج از کشور که منجر به ارتقاء برند ملی و افزایش صادرات و در نهایت منجر به رونق تولید خواهد شد از نتایج مستقیم تنظیم و اجرای طرح «ارزیابی عمق ساخت داخل» است.
ضرورت برنامه محور بودن ساخت داخل در هر دو عرصه “کمی و کیفی“
مدیرعامل هتکو با اشاره به اینکه نشانگرهای اصلی وضعیت مطلوب ساخت شامل افزایش رقابت‌پذیری کالاهای داخلی و سهولت کسب‌وکار، افزایش اشتغال شایسته و بهره‌ور، افزایش تراز تجاری، افزایش عمق ساخت داخل، افزایش سهم فناوری در اقتصاد و درآمد ملی، ازدیاد توان ملی و ارتقای کارآمدی و ارتقای سطح فناوری در شرکت‌های ایرانی و محصولات ساخت داخل است، افزود: نمی‌توان به شعار “رشد تولید” متعهد باشیم و بایستی در هر دو عرصه “کمی و کیفی” برنامه داشته‌باشیم و از انفعال ساختاری پرهیز کنیم.
هتکو: شرکت پیشرو در صنعت هوای فشرده و تولید گازهای صنعتی کشور است
صدری تاکید کرد: شرکت هتکو مبتنی بر جایگاه و مسوولیت‌های خود به عنوان شرکت دانش بنیان و پیشرو در صنعت هوای فشرده و تولید گازهای صنعتی در داخل کشور برای نقش‌آفرینی در ایجاد و تقویت زنجیره ارزش و نیز کاهش فشارهای ناشی از تحریم‌ها تمامی مساعی خویش را درجهت تکوین دانش طراحی و ساخت محصولات راهبردی به کار بسته‌است.
مدیرعامل هتکو افزود: آخرین و جدیدترین دستاورد این تلاش جمعی مربوط به طراحی، ساخت و راه‌اندازی 13 دستگاه کمپرسور اسکرو گازهای فرآیندی جدید برای جایگزین کردن با کمپرسورهای قدیمی اینگرسولرند اروپایی در ایستگاه‌های تقویت فشار و انتقال گاز ترش پروژه “مارون کاران” در استان خوزستان است.
این فعال دانش بنیان صنعت نفت تصریح کرد: میزان داخلی‌سازی تجهیزاتی که برای اولین بار در ایران طراحی و ساخته شده‌اند بیش از 50 درصد بوده و امید می‌رود با تداوم روند واگذاری پروژه‌های مشابه از سوی دستگاه‌های کارفرمایی سهم بیشتری از بازار و در نتیجه توان سرمایه‌گذاری مضاعفی در جهت بومی‌سازی تجهیزات مشابه و سایر تجهیزات در دست ساخت حاصل شود.
